İngiltere ve Galler’de yapılan bir araştırmaya göre, 13-17 yaş arasındaki gençlerin yaklaşık dörtte biri ruh sağlığı desteği almak için yapay zeka destekli sohbet robotlarına başvuruyor. Uzmanlar, uzun bekleme süreleri nedeniyle gençlerin insan yerine yapay zekaya yönelmesinin ciddi riskler barındırdığı uyarısında bulunuyor.
Tottenham’da yaşayan Shan, bir arkadaşının silahlı
saldırıda, diğerinin ise bıçaklanarak öldürülmesinin ardından yaşadığı travma
nedeniyle ChatGPT’den destek almaya başladı.
Geleneksel ruh sağlığı hizmetlerine başvurduğunu
ancak yapay zekayla sohbet etmenin kendisini daha güvende, daha az yargılanmış
ve her an ulaşılabilir hissettirdiğini söyledi.
11 binden fazla gençle yapılan araştırmaya
göre, İngiltere ve Galler’de şiddetten etkilenen 13-17 yaş grubundaki
gençlerin yaklaşık yüzde 40’ı ruh sağlığı desteği için yapay
zeka tabanlı sohbet robotlarını kullanıyor.
Araştırma, şiddetin hem mağduru hem de faili olan gençlerin,
diğer gençlere kıyasla yapay zekaya daha fazla yöneldiğini ortaya koydu.
Çalışma, Gençlik Bağışı Fonu tarafından yürütüldü.
Bekleme listeleri
yapay zekaya yöneltiyor
Araştırmaya göre sohbet robotları, uzun bekleme listeleri
bulunan geleneksel ruh sağlığı hizmetlerinin karşılayamadığı bir ihtiyacı
dolduruyor. Bazı gençler, mevcut sistemin yeterince empatik olmadığını ve yapay
zekayla konuşmanın daha gizli hissettirdiğini belirtiyor.
Shan, önce Snapchat’in yapay zeka özelliğini kullandığını,
daha sonra ChatGPT’ye geçtiğini ve günün her saati iki dokunuşla sohbet
edebildiğini anlattı.
Shan, “Kesinlikle bir arkadaş gibi hissediyorum. Daha az
korkutucu, daha özel ve daha az yargılayıcı. ‘Hey en iyi arkadaşım, bir
tavsiyeye ihtiyacım var’ dediğimde, bana gerçekten en yakın arkadaşım gibi
cevap veriyor.” ifadelerini kullandı.
Araştırmaya göre, son bir yıl içinde 13-17 yaş arasındaki
gençlerin dörtte biri ruh sağlığı desteği için bir yapay zeka sohbet robotu
kullandı. Siyah çocukların bu uygulamalara yönelme oranının, beyaz çocuklara
göre iki kat daha fazla olduğu belirlendi.
Tedavi veya teşhis için bekleme listesinde olan ya da destek
talebi reddedilen gençlerin, yüz yüze destek alanlara göre yapay zekaya daha
fazla başvurduğu tespit edildi.
“24 saat erişilebilir
olması büyük avantaj”
Shan, yapay zekanın günün her saatinde ulaşılabilir
olmasının ve anlattıklarını öğretmenlerine ya da ailesine aktarmayacağını
düşünmesinin kendisi için büyük bir avantaj olduğunu söyledi. Okul terapistine
anlattıklarının öğretmenleri ve annesiyle paylaşıldığını düşündüğünü belirten
Shan, bu nedenle yapay zekayı daha güvenli bulduğunu ifade etti.
Çete faaliyetlerine karışan bazı erkek çocukların
da, polis ya da çete üyelerine bilgi sızdırılabileceği endişesiyle
öğretmen veya aileleri yerine sohbet robotlarına danıştığı aktarıldı.
Ruh sağlığı desteği için yapay zeka kullanan ve isminin
açıklanmasını istemeyen bir başka genç ise, “Mevcut sistem gençlere yardım
sunmakta tamamen yetersiz. Bir yandan bir ila iki yıl bekleme listesinde
kalıyorsunuz, diğer yandan birkaç dakika içinde yanıt alabiliyorsunuz. Yapay
zekaya yönelmenin nedeni bu.” dedi.
Uzmanlardan ciddi
uyarılar
Araştırmayı yaptıran Gençlik Bağışı Fonu’nun üst yöneticisi
Jon Yates, “Çok fazla genç ruh sağlığı sorunlarıyla mücadele ediyor ve ihtiyaç
duyduğu desteği alamıyor. Bazılarının teknolojiye yönelmesi şaşırtıcı değil.
Çocuklarımız için daha iyisini yapmak zorundayız. Özellikle risk altındakiler
için bir robota değil, bir insana ihtiyaç var.” değerlendirmesinde bulundu.
Uzmanlar, çocukların uzun süreli olarak sohbet robotlarıyla
etkileşim kurmasının tehlikelerine ilişkin endişelerin giderek arttığını
belirtiyor. ChatGPT’nin geliştiricisi olan ABD merkezli OpenAI, uzun
süreli kullanım sonrası intihar eden gençlerin aileleri tarafından açılan
davalarla da karşı karşıya bulunuyor.
Kaliforniya’da yaşayan 16 yaşındaki Adam Raine’in nisan
ayında hayatına son vermesinin ardından OpenAI, olayın sohbet robotuyla bağlantılı
olduğu iddialarını reddetti. Şirket, ruhsal sıkıntı belirtilerini tanıyabilen,
tansiyonu düşüren ve kullanıcıları gerçek hayattaki destek kaynaklarına
yönlendiren sistemler üzerinde çalıştığını açıkladı.
“Gençlerin söz sahibi
olması gerekiyor”
Londra’da gençlik şiddeti ve ruh sağlığı üzerine çalışan
araştırmacı Hanna Jones, yapay zekanın teorik olarak her soruya yanıt
verebilmesinin gençler için “sihirli bir kitap” gibi cazip göründüğünü söyledi.
Ancak Jones, bu alandaki düzenleme eksikliğinden ciddi şekilde endişe duyduğunu
vurguladı.
Jones, “İnsanlar ChatGPT’yi ruh sağlığı desteği için
kullanıyor ancak bu araç bunun için tasarlanmadı. Kanıta dayalı ve gençlerin
liderliğinde geliştirilecek yeni düzenlemelere ihtiyaç var. Bu sorun,
yetişkinlerin gençler adına karar vermesiyle çözülemez. Gençlerin bu sürecin
merkezinde olması gerekiyor.” ifadelerini kullandı.
Kaynak: TRT
Haber