Yeni yıl döneminde
hazırlanan karma ve zengin menüler, besin alerjisi olan bireyler için ek
riskler oluşturuyor. Geçtiğimiz günlerde Ağrı’da bir üniversite öğrencisinin
yaşamını yitirmesiyle yeniden gündeme gelen anafilaksi riski; hem bireylerin
hem de gıda hazırlayan ve servis eden herkesin daha bilinçli hareket etmesinin
önemini, hem de erken ve doğru müdahalenin belirleyici rolünü bir kez daha
ortaya koydu.
AİD Başkanı Prof. Dr.
Ümit Murat Şahiner son yıllarda hem çocuklarda hem de yetiş kinlerde besin
alerjilerinde belirgin bir artış yaşandığını belirterek, yılbaşı sofralarının
içerik çeşitliliği nedeniyle daha fazla risk taşıdığına dikkat çekti.
“En sık karşılaşılan alerjenler arasında süt ve süt ürünleri, yumurta,
ceviz, antepfıstığı, kaju, fındık, badem gibi sert kabuklu ağaç yemişleri ve
yerfıstığı, susam, buğday, balık ve kabuklu deniz ürünleri yer alıyor. Yılbaşı
gibi özel günlerde hazırlanan karma ve zengin menülerde bu alerjenlerin fark
edilmeden tüketilmesi oldukça yaygın.”
Yılbaşı sofralarında sık
kullanılan soslar, tatlılar, mezeler ve hazır ürünlerde gizli alerjenler
bulunabildiğini belirten Prof. Dr. Şahiner; “Sofraların çok çeşitli olması nedeniyle içerikler birbirine
karışabiliyor ve bu durum anafilaksi riskini ciddi şekilde artırıyor. Hastalara reçete edilen ve kullanımı kolay
olan adrenalin oto-enjektörlerin böyle durumlarda ilk dakikalarda kullanılması
hayat kurtarıcı olabiliyor.” dedi.
Ortak tabaklar, aynı
servis kaşığının farklı yemeklerde kullanılması ve mutfakta gıdaların birbirine
tem as etmesinin de önemli bir tehlike oluşturduğunu vurgulayan Prof. Dr.
Şahiner, bir gıdanın içeriğinde alerjen olmasa bile hazırlık veya servis
sırasında başka bir gıdayla temas etmesinin ciddi alerjik reaksiyonlara yol
açabileceğini söyledi.
“Anafilakside
zamanla yarışılır”
Anafilaksinin çok hızlı
gelişebilen ve yaşamı tehdit eden bir tablo olduğuna dikkat çeken Prof. Dr.
Şahiner, ciltte yaygın kızarıklık ve kaşıntı, dudak-dil-boğaz şişliği,
nefes darlığı, baş dönmesi ve ani tansiyon düşüklüğünün önemli belirtiler
olduğunu belirtti.
“Anafilakside
zamanla yarışılır. Geciken her dakika hayati riski artırır. Bu nedenle ilk
dakikalarda yapılacak doğru müdahale büyük önem taşır. Besin alerjisi ve
anafilaksi öyküsü olan, risk grubundaki bireylerin her zaman yanlarında
adrenalin oto-enjektör bulundurması ve anafilaksi durumunda hızlı şekilde
kullanmaları en kritik acil müdahaledir.
Prof. Dr.
Şahiner ayrıca, önleyici bir yaklaşım olarak, kalabalık yılbaşı
organizasyonları, restoranlar ve eğlence mekânlarında da anafilaksiye yönelik
farkındalığın artmasının, vakaların önlenmesinde ve acil durumlara doğru
şekilde müdahale edilmesinde önemli rol oynadığını ifade etti.
Notlar: Toplu tüketim yeri: gıdanın tüketime hazır hale getirildiği ve tüketilmek üzere son tüketiciye sunulduğu; mobil araçlar veya sabit veya hareketli tezgahlar da dahil olmak üzere hazır yemek hizmeti veren restoranlar, kantinler, okullar ve hastaneler gibi işletmeler olarak tanımlanmıştır.