Yaşlandıkça zayıflayan bağışıklık sistemi üzerine çalışma yürüten araştırmacılar, karaciğer hücrelerini T hücresi gelişimini destekleyecek şekilde yeniden programlayarak bağışıklık fonksiyonunu geçici olarak artırmanın bir yolunu keşfetti.
İnsanlar yaşlandıkça bağışıklık sistemi genellikle etkinliğini
yitiriyor. T hücresi sayısının azalması ve bu hücrelerin istilacı mikroplara
daha yavaş tepki vermesi, yaşlı bireyleri pek çok enfeksiyona karşı daha
savunmasız hale getiriyor.
Bu sorunu çözmek için MIT ve Broad Enstitüsü'nden bilim
insanları, karaciğer hücrelerini T hücresi performansını güçlendirecek şekilde
geçici olarak programlayan bir yöntem geliştirdi. Bu yöntemle, T hücrelerinin
normalde olgunlaştığı ancak yaşla birlikte işlevini yitiren timus bezinin
eksikliğinin giderilmesi hedefleniyor.
Karaciğerde yapay bir
fabrika kuruluyor
Kalbin önünde bulunan küçük bir organ olan timus, T hücresi
gelişiminde kritik bir rol oynuyor. Ancak erken yetişkinlik döneminden itibaren
küçülmeye başlayan bu organ, 75 yaşına gelindiğinde neredeyse işlevsiz hale
geliyor.
Araştırma ekibi, vücutta timus tarafından üretilen
sinyalleri taklit eden geçici bir "fabrika" kurmak için karaciğeri
seçti. Karaciğerin yaşlılıkta bile yüksek protein üretim kapasitesine sahip
olması ve kanın tamamının bu organdan geçmesi, bu tercihte etkili oldu.
Bilim insanları, T hücresi olgunlaşması için önemli olan üç
bağışıklık sinyalini (DLL1, FLT-3 ve IL-7) mRNA dizilerine kodlayarak lipit
nanoparçacıklar aracılığıyla karaciğere iletti. Kana enjekte edilen bu
parçacıklar karaciğer hücreleri tarafından emilerek, hücrelerin bu kritik
proteinleri üretmesini sağladı.
Aşı ve kanser tedavilerinde
başarı sağlandı
Fareler üzerinde yapılan deneyler oldukça çarpıcı sonuçlar
verdi. İnsanlarda 50'li yaşlara tekabül eden 18 aylık farelere uygulanan tedavi
sonrasında, T hücresi popülasyonlarında ve işlevlerinde önemli artışlar
gözlendi.
Araştırmacılar, bu tedavinin aşıya verilen yanıtı nasıl
etkilediğini test etmek için fareleri belirli bir proteine karşı aşıladı. mRNA
tedavisi alan farelerde, aşıya özel üretilen öldürücü T hücre sayısının almayanlara
oranla iki katına çıktığı tespit edildi.
Yöntemin ayrıca kanser immünoterapisine verilen yanıtı da
güçlendirdiği belirlendi. Tedavi uygulanan ve ardından tümör nakledilerek
bağışıklık sistemini uyaran ilaçlar verilen farelerin, hayatta kalma oranlarının
ve ömürlerinin ciddi şekilde arttığı görüldü.
Gelecek çalışmalar
umut verici
Araştırmacılar, bağışıklık sistemini bu şekilde
yenileyebilmenin insanların ömürleri boyunca hastalıklardan uzak kalmalarına
yardımcı olabileceğini belirtiyor.
Ekip, şimdi bu stratejiyi diğer hayvan modellerinde
incelemeyi ve bağışıklık fonksiyonunu daha da artırabilecek ek sinyal
faktörlerini belirlemeyi planlıyor. Ayrıca bu yöntemin B hücreleri gibi diğer
bağışıklık hücreleri üzerindeki etkilerinin de araştırılması hedefleniyor.