Menopoz öncesi dönemde kadın vücudu genellikle yağın kalça ve bacaklarda depolandığı "Armut Tipi" bir yapıya meyilliyken, menopozla birlikte bu yapı hızla yağın gövde ve karında depolandığı "Elma Tipi"ne dönüşebiliyor. Estetik Plastik Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Karacalar, Lipödemli hastalarda ise elma ve armut tipinin birlikte görülebildiğini belirterek, bu değişimin arkasındaki temel nedenleri sıraladı.
İşte Bel Simitlerinin Arkasındaki 4 Neden
Prof. Dr. Karacalar, menopozda vücut şeklini değiştiren faktörleri
şöyle açıkladı:
1.? ?Östrojenin Koruyucu Kalkanının
Kalkması "Östrojen,
sadece bir üreme hormonu değildir; aynı zamanda yağın vücutta nereye
depolanacağını belirleyen bir 'trafik polisi' gibidir. Östrojen varken vücut
yağı deri altına, kalçaya ve uyluklara yönlendirir. Ancak östrojen çekilince bu
mekanizma bozulur. Vücut, yağı organların çevresine (viseral yağ) ve karın
boşluğuna depolamaya başlar. Bu, bel çevresinin genişlemesinin bir numaralı
nedenidir."
2.? ?İnsülin Direnci Riski "Östrojen
düşüşü, vücudun kan şekerini işleme yeteneğini zayıflatabilir. Hücreler
insüline daha az yanıt verdiğinde, pankreas daha fazla insülin salgılar. Yüksek
insülin seviyeleri ise vücuda tek bir komut verir: 'Yağ depola ve asla yakma.'
Bu depolama genellikle göbek çevresinde gerçekleşir."
3.? ?Kortizol (Stres Horm onu)
Hakimiyeti "Menopoz
dönemi; uykusuzluk, sıcak basmaları ve duygu durum değişiklikleri nedeniyle
stresli geçebilir. Stres anında salgılanan kortizol hormonu, vücuttaki yağları
kandan çeker ve özellikle karın bölgesindeki yağ hücrelerine doldurur. Çünkü
karın bölgesindeki yağ dokusu, kortizole karşı diğer bölgelere göre 4 kat daha
duyarlıdır."
4.? ?Kas Kaybı (Sarkopeni) "Yaşla
birlikte kas kütlesi doğal olarak azalır. Kaslar metabolizmanın motorudur; ne
kadar az kasınız varsa, dinlenirken o kadar az kalori yakarsınız. Menopozda
metabolizma hızı yavaşlarken aynı miktarda yemek yemeye devam etmek, kaçınılmaz
bir kilo artışı ile sonuçlanır."
Menopozda Lipödem Neden Kötüleşir?
Genellikle obezite ile karıştırılan ancak farklı, ağrılı ve kronik
bir yağ dokusu bozukluğu olan Lipödem (Lipedema Bkz. https://ahmetkaracalar.com/lipodem),
menopoz döne minde kritik bir eşiğe giriyor. Prof. Dr. Karacalar, menopozun
lipödemi "alevlendiren" etkilerini şu başlıklarda özetledi:
Hormonal Kaos ve Enflamasyon: Lipödem, hormona duyarlı bir
tablodur. Östrojen ve progesteron seviyelerindeki nihai düşüş, lipödemli yağ
dokusundaki enflamasyonu (yangıyı) artırabilir. Bu da hastalarda daha fazla
ağrı, hassasiyet ve ağırlık hissine neden olabilir.
Lenfatik Sistemin Yükünün Artması: Menopozla
gelen göbek (viseral) yağlanması, karın içi basıncı artırır. Bu basınç,
bacaklardan yukarı dönmesi gereken lenf sıvısının akışını zorlaştırabilir.
Sonuç olarak hassas olan lenfatik sistem zorlanır ve ödem artabilir.
Bağ Dokusunun Gevşemesi: Östrojen azalınca, cildin sıkılığını sağlayan kolajen üretimi
düşer. Zaten gevşek yapıdaki lipödemli doku desteğini kaybedince, bacaklardaki
şekil bozukluğu ve selülit görünü mü belirginleşebilir.
Hareket Kısıtlılığı Döngüsü: Artan eklem ve lipödem ağrıları
nedeniyle hareket azalır, bu da kilo alımını ve lipödemin ilerlemesini
tetikleyen bir kısır döngü yaratabilir.
Sonuç ve Öneriler
Prof. Dr. Ahmet Karacalar, menopozda vücut şeklindeki değişimin ve
lipödemin alevlenmesinin yönetilebilir bir süreç olduğunu belirterek şu
önerilerde bulundu:
Cerrahi Yaklaşım: Menopoz simitleri ve lipödemli yağlar diyete ve spora dirençli
olabilir. Bu yağların alınmasında liposuction (yağ alma) yöntemleri tercih
edilebilir.
Hormonal Destekler: Hekim kontrolünde transdermal östradiol tedavisi ve progesteron
verilmesi lipödemli menopoz hastalarında önerilmektedir.
Soya Kullanımı: Araştırmalar, soyanın sıcak basmalarını azaltma konusunda olumlu
etkileri olabi leceğini göstermektedir. Soya açısından zengin diyet uygulayan
Asyalı kadınlarda menopoz semptomlarının daha az görülmesi bu durumu destekler
niteliktedir. Ancak hormon takviyeleri mutlaka uzman kontrolünde olmalıdır.
Beslenme ve Egzersiz: İnsülin direncini kırmak için düşük karbonhidratlı,
antienflamatuar beslenme önemlidir. Egzersizde ise sadece yürüyüş yeterli
değildir; kas kütlesini korumak için direnç (ağırlık) egzersizleri ve lenf
dolaşımı için yüzme önerilir.
Stres Yönetimi: Kortizolü düşürmek, bel çevresi yağlanmasını kontrol altına
almak için diyet kadar önemlidir.